?Panoptica? ? gabinety osobliwości, tworzone niegdyś przez kolekcjonerów i pasjonatów, przybierały dowolne oblicze w zależności od upodobań i pasji swojego autora. Moda na tworzenie różnego rodzaju kolekcji pojawiła się najwcześniej w gronie władców i arystokratów, mogących sobie pozwolić na zbytkowne zamówienia i kosztowne zakupy, a pragnących jednocześnie ukazać swoje szerokie horyzonty i podkreślić prestiż. Z czasem, w dobie Oświecenia, arystokraci w naturalny sposób znaleźli swoich naśladowców wśród szlachty, a ci z kolei wśród wykształconych mieszczan. Aptekarze, prawnicy, duchowni, nauczyciele budowali swoje kolekcje podróżując po Europie i świecie, na co pozwalał im rozpędzający się postęp techniczny. Swoją wiedzę pogłębiali  dzięki coraz większej dostępności źródeł i opracowań. Atlasy, katalogi zbiorów, monografie i albumy były  już nie tylko w zasięgu bogaczy ? liczne oficyny wydawnicze zaspokajały rynek w coraz większym stopniu. To, co było domeną arystokracji i szlachty, coraz powszechniej stawało się udziałem zwykłych ludzi.

Gabinety osobliwości pozwalały zaspokajać nie tylko żyłkę kolekcjonerską, ale bardzo często także badawczą. W ?Panopticum? gromadzono bardzo szeroki zasób przedmiotów ? naturalia, zabytki, dzieła sztuki, pamiątki z dalekich podróży, precjoza i wszelkiego rodzaju ciekawostki i dziwactwa, a bardzo często także liczne księgozbiory. Były to miejsca realizacji zainteresowań swoich twórców, często okazywały się nie tylko miejscami deponowania kolekcji, ale także intensywnych studiów, dyskusji, źródłami intelektualnego ożywienia.

                W wieku XIX doceniono realne osiągnięcia badaczy-samouków, będących często prekursorami w swojej dziedzinie, a także rolę kolekcjonerstwa w zachowaniu różnorodnego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego. Chęć zachowania i zabezpieczenia oraz bliższego poznania i udostępnienia szerszej publiczności gromadzonych niekiedy przez całe pokolenia bezcennych zbiorów zaowocowały przejęciem pałeczki i odpowiedzialności przez państwa. Dawne kolekcje i gabinety osobliwości stały się podwaliną dla nowatorskich w tych czasach instytucji ? muzeów.

Instytucje i osoby użyczające eksponatów:

– prywatne zbiory Pana Andrzeja Krawczyka Demczuka,

– prywatne zbiory Pana Janusza Zubrzyckiego,

– Muzeum Narodowe we Wrocławiu,

– Muzeum Archeologiczne we Wrocławiu, Oddział Muzeum Miejskiego Wrocławia,

-Muzeum Regionalne w Chojnowie,

– Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze,

– Muzeum Przyrodnicze w Jeleniej Górze,

– Muzeum Regionalne w Jaworze,

-Kopalnia Węgla Brunatnego ?Turów?

-Kulturhistorisches Museum Görlitz;

– Muzeum Łużyckie w Zgorzelcu.